دور تازه موازنه قدرت در جمهوری اسلامیعلی اصغر رمضانپور
بی بی سی فارسی
دور تازه حملات جهره های اصول گرا به اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد خاتمی و میرحسین موسوی، پس از سخنان آیت الله خامنه ای در مراسم تنفیذ حکم ریاست حمهوری آغاز شده است. حملاتی که نشانه ای از شکل گیری موازنه تازه قدرت در ساختار حکومت ایران دانسته شده است.
علی اکبر قریشی عضو مجلس خبرگان رهبری، خطبه های نماز جمعه پس از انتخابات آقای هاشمی رفسنجانی را مطابق با "اهداف توطئه گرانه کشور های مستکبر و با هدف ایجاد اغتشاش" توصیف کرده است.
آقای قریشی همچنین خواهان محاکمه آقایان موسوی و خاتمی شده و آن ها را "عاملان توطئه" انگلیس و آمریکا خوانده است.
پیش از این هم احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در حمایت از سخنان رهبر جمهوری اسلامی، مساجد محل حضور معترضان را خانه تیمی توصیف کرده بود که در عرف سیاسی ایران نشانه ای از لزوم سرکوب شدید تلقی می شود.
کاریکاتور و تقلید مغلوط
رهبر جمهوری اسلامی در مراسم تنفیذ گفت که برخی از نخبگان مردود شده اند. دو هفته پیش از آن هم آیت الله خامنه ای به نخبگان هشدار داده بود که مراقب باشند تا در امتحان مردود نشوند و به نظر می رسد نخبگان مردود شده همان کسانی هستند که در اعتراض به نتایج انتخابات و اقدامات دولت در برخورد با اعتراضات از شرکت در مراسم تنفیذ خودداری کرده بودند.
آیت الله خامنه ای در مراسم تنفیذ اعتراضات را "تقلید مغلوط" از انقلاب سال 1357 و کاریکاتوری از آن انقلاب توصیف کرد. یک ماه و نیم پیش از مراسم تنفیذ و در نماز جمعه پس از انتخابات، آقای خامنه ای هشدار داده بود که اگر اعتراضات آرام نشود با صراحت بیشتری سخن خواهد گفت.
به این ترتیب به نظر می رسد به موازات تداوم اعتراض های مردم، لحن رهبر جمهوری اسلامی علیه معترضان هم تند تر شده است . این لحن شدید در حالی است که مقامات انتظامی در تهران گفته اند که اعتراضات در ایران رو به کاهش است. در تازه ترین ابراز نظر فرمانده نیروی انتظامی، به رغم گزارش های خبرگزاری ها مبنی بر وقوع تجمعات اعتراضی، وجود هرگونه تجمع اعتراضی همزمان با مراسم تحلیف رییس جمهوری در مجلس رد شده است.
ارزیابی اعتراضات
در همین حال برخی ناظران معتقدند موضع گیری آیت الله خامنه ای در مراسم تنفیذ به آن معنا است که رهبری جمهوری ایران ابعاد اعتراضات را با اعتراضات مردم در سال های پایانی حکومت شاه قابل مقایسه می داند.
مهرداد درویش پور استاد دانشگاه استکهلم و از فعالان در اعتراضات ایرانیان خارج از کشور به بی بی سی فارسی می گوید ارزیابی رهبر ایران نشانه آن است که حکومت ایران زنگ خطر را شنیده است.
به گفته آقای درویش پور "علائم زنگ خطر در سخنان آقای خامنه ای به وضوح دیده می شود اما سعی کرده اند با کاریکاتور خواندن آن را انکار کنند."
حسن شریعتمداری، پژوهشگر امور دینی، به بی بی سی فارسی گفته است که آقای خامنه ای با به کار بردن تعبیر کاریکاتور به رفتار های معترضین در به کار بردن نماد های دینی و ابراز خواسته های اصلی انقلاب ایران با دیده تمسخر نگریسته است در حالی که "ایشان در موقعیتی نیستند که به چنین پیش بینی در باره حرکت مردم دست بزنند. ایشان تنها یکی از چند بازیگری هستند که در نظام حضور دارند."
به گفته آقای شریعتداری همه بازیگران در جمهوری اسلامی در حال حاضر تحت فشار "مردمی هستند که با اعتراضات خود شکاف میان رهبران نظام را روز به روز شدید تر می کنند. آن هم در شرایطی که آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان پایه دوم قدرتمند نظام در باربر آیت الله خامنه ای ایستاده اند."
آقای درویش پور هم می گوید "موضع تازه آقای خامنه ای با یک ترس عمیق همراه است و نشانه ای از اعتراف به این نکته است که اعتراضات محدود نیست، بلکه درست شبیه به انقلاب سال پنجاه و هفت است."
ارزیابی ها نشان می دهد که تهدید های آیت الله خامنه ای تا این مرحله نتوانسته است مخالفان را به عقب نشینی وادارد. به گفته آقای شریعتمداری اگر تهدید ها می توانست موثر باشد باید چهره های برجسته نظام در مراسم تنفیذ شرکت می کردند."
آقای شریعتمداری در باره حضور معترضان در خیابان معتقد است که "مردم تا ابد در خیابان ها نخواهند ماند اما عدم اعتماد و کینه و نفرتی که در دل آنها ایجاد شده هیچ بستگی به حضور در خیابان نخواهد داشت و بسیار زود اثرات خود را نشان می دهد."
موازنه قوا در سطح رسمی
در سطح قوای رسمی در جمهوری اسلامی هم وقوع برخی تحولات روشن است. مجلس عملا به دو بخش تقسیم شده است. بخشی که اعتبار آقای احمدی نژاد را پذیرفته و اقلیتی که با عدم حضور در جلسه تحلیف همراهی خود با معترضان در اطراف مجلس را نشان داده است.
علی لاریجانی، رییس مجلس، در توصیه های خود بر مواردی از جمله توجه به برنامه ریزی و قانونمندی و استفاده از متخصصان تاکید کرد که بار ها از سوی منتقدان آقای احمدی نژاد مطرح شده بود.
سخنان آقای لاریجانی به نشانه ای از نقش جدیدی تعبیر شده است که مجلس می تواند ایفا کند: نظارت بر دولتی که در شرایط بحرانی بر سر کار آمده است.
در هفته های گذشته خبر هایی مبنی بر پایان یافتن دوره ریاست محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه منتشر شده است. ریاست آقای شاهرودی در حالی پایان می گیرد که انتشار نامه هایی از سوی چهره هایی مانند مصطفی محقق داماد، استاد حقوق اسلامی دانشگاه شهید بهشتی، انتقادات گسترده ای را متوجه قوه قضاییه کرده است. در این انتقادات به مسولییت ها و ناتوانی های قوه قضاییه در برابر رخداد های پس از انتخابات اشاره شده است.
بحث های مجلس در باره کابینه پیشنهادی آقای احمدی نژاد روشن خواهد ساخت که مجلس پس از تحلیف آقای احمدی نژاد تا چه حد از برنامه های او استقبال خواهد کرد.
علی اکبر قریشی عضو مجلس خبرگان رهبری، خطبه های نماز جمعه پس از انتخابات آقای هاشمی رفسنجانی را مطابق با "اهداف توطئه گرانه کشور های مستکبر و با هدف ایجاد اغتشاش" توصیف کرده است.
آقای قریشی همچنین خواهان محاکمه آقایان موسوی و خاتمی شده و آن ها را "عاملان توطئه" انگلیس و آمریکا خوانده است.
پیش از این هم احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در حمایت از سخنان رهبر جمهوری اسلامی، مساجد محل حضور معترضان را خانه تیمی توصیف کرده بود که در عرف سیاسی ایران نشانه ای از لزوم سرکوب شدید تلقی می شود.
کاریکاتور و تقلید مغلوط
رهبر جمهوری اسلامی در مراسم تنفیذ گفت که برخی از نخبگان مردود شده اند. دو هفته پیش از آن هم آیت الله خامنه ای به نخبگان هشدار داده بود که مراقب باشند تا در امتحان مردود نشوند و به نظر می رسد نخبگان مردود شده همان کسانی هستند که در اعتراض به نتایج انتخابات و اقدامات دولت در برخورد با اعتراضات از شرکت در مراسم تنفیذ خودداری کرده بودند.
آیت الله خامنه ای در مراسم تنفیذ اعتراضات را "تقلید مغلوط" از انقلاب سال 1357 و کاریکاتوری از آن انقلاب توصیف کرد. یک ماه و نیم پیش از مراسم تنفیذ و در نماز جمعه پس از انتخابات، آقای خامنه ای هشدار داده بود که اگر اعتراضات آرام نشود با صراحت بیشتری سخن خواهد گفت.
به این ترتیب به نظر می رسد به موازات تداوم اعتراض های مردم، لحن رهبر جمهوری اسلامی علیه معترضان هم تند تر شده است . این لحن شدید در حالی است که مقامات انتظامی در تهران گفته اند که اعتراضات در ایران رو به کاهش است. در تازه ترین ابراز نظر فرمانده نیروی انتظامی، به رغم گزارش های خبرگزاری ها مبنی بر وقوع تجمعات اعتراضی، وجود هرگونه تجمع اعتراضی همزمان با مراسم تحلیف رییس جمهوری در مجلس رد شده است.
ارزیابی اعتراضات
در همین حال برخی ناظران معتقدند موضع گیری آیت الله خامنه ای در مراسم تنفیذ به آن معنا است که رهبری جمهوری ایران ابعاد اعتراضات را با اعتراضات مردم در سال های پایانی حکومت شاه قابل مقایسه می داند.
مهرداد درویش پور استاد دانشگاه استکهلم و از فعالان در اعتراضات ایرانیان خارج از کشور به بی بی سی فارسی می گوید ارزیابی رهبر ایران نشانه آن است که حکومت ایران زنگ خطر را شنیده است.
به گفته آقای درویش پور "علائم زنگ خطر در سخنان آقای خامنه ای به وضوح دیده می شود اما سعی کرده اند با کاریکاتور خواندن آن را انکار کنند."
حسن شریعتمداری، پژوهشگر امور دینی، به بی بی سی فارسی گفته است که آقای خامنه ای با به کار بردن تعبیر کاریکاتور به رفتار های معترضین در به کار بردن نماد های دینی و ابراز خواسته های اصلی انقلاب ایران با دیده تمسخر نگریسته است در حالی که "ایشان در موقعیتی نیستند که به چنین پیش بینی در باره حرکت مردم دست بزنند. ایشان تنها یکی از چند بازیگری هستند که در نظام حضور دارند."
به گفته آقای شریعتداری همه بازیگران در جمهوری اسلامی در حال حاضر تحت فشار "مردمی هستند که با اعتراضات خود شکاف میان رهبران نظام را روز به روز شدید تر می کنند. آن هم در شرایطی که آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان پایه دوم قدرتمند نظام در باربر آیت الله خامنه ای ایستاده اند."
آقای درویش پور هم می گوید "موضع تازه آقای خامنه ای با یک ترس عمیق همراه است و نشانه ای از اعتراف به این نکته است که اعتراضات محدود نیست، بلکه درست شبیه به انقلاب سال پنجاه و هفت است."
ارزیابی ها نشان می دهد که تهدید های آیت الله خامنه ای تا این مرحله نتوانسته است مخالفان را به عقب نشینی وادارد. به گفته آقای شریعتمداری اگر تهدید ها می توانست موثر باشد باید چهره های برجسته نظام در مراسم تنفیذ شرکت می کردند."
آقای شریعتمداری در باره حضور معترضان در خیابان معتقد است که "مردم تا ابد در خیابان ها نخواهند ماند اما عدم اعتماد و کینه و نفرتی که در دل آنها ایجاد شده هیچ بستگی به حضور در خیابان نخواهد داشت و بسیار زود اثرات خود را نشان می دهد."
موازنه قوا در سطح رسمی
در سطح قوای رسمی در جمهوری اسلامی هم وقوع برخی تحولات روشن است. مجلس عملا به دو بخش تقسیم شده است. بخشی که اعتبار آقای احمدی نژاد را پذیرفته و اقلیتی که با عدم حضور در جلسه تحلیف همراهی خود با معترضان در اطراف مجلس را نشان داده است.
علی لاریجانی، رییس مجلس، در توصیه های خود بر مواردی از جمله توجه به برنامه ریزی و قانونمندی و استفاده از متخصصان تاکید کرد که بار ها از سوی منتقدان آقای احمدی نژاد مطرح شده بود.
سخنان آقای لاریجانی به نشانه ای از نقش جدیدی تعبیر شده است که مجلس می تواند ایفا کند: نظارت بر دولتی که در شرایط بحرانی بر سر کار آمده است.
در هفته های گذشته خبر هایی مبنی بر پایان یافتن دوره ریاست محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه منتشر شده است. ریاست آقای شاهرودی در حالی پایان می گیرد که انتشار نامه هایی از سوی چهره هایی مانند مصطفی محقق داماد، استاد حقوق اسلامی دانشگاه شهید بهشتی، انتقادات گسترده ای را متوجه قوه قضاییه کرده است. در این انتقادات به مسولییت ها و ناتوانی های قوه قضاییه در برابر رخداد های پس از انتخابات اشاره شده است.
بحث های مجلس در باره کابینه پیشنهادی آقای احمدی نژاد روشن خواهد ساخت که مجلس پس از تحلیف آقای احمدی نژاد تا چه حد از برنامه های او استقبال خواهد کرد.
پستها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر